Synthetische zoetstoffen worden op een kunstmatige manier verkregen. Door kleine moleculaire aanpassingen ontstaan er zoetstoffen met een extreme zoetkracht. Vanwege de hoge zoetkracht worden deze zoetstoffen in hele kleine hoeveelheden aan producten toegevoegd. Hierdoor is de hoeveelheid calorieën te verwaarlozen. De synthetische zoetstoffen kunnen op een goedkope manier geproduceerd worden, waardoor ze erg populair zijn in de voedingsmiddelenindustrie. Ondanks het feit dat alle synthetische zoetstoffen een E-nummer bevatten (door de EU als veilig bevonden) hebben ze een strikte ADI (algemene dagelijkse inname). Bij het overschrijden van deze waarden bestaat er een reële kans op gezondheidsklachten.

Hieronder vind je een overzicht van de meest voorkomende synthetische zoetstoffen.

Sucralose
Sucralose (E955) wordt op industriële wijze gemaakt door drie OH-groepen van sacharose (tafelsuiker) te vervangen door drie chlooratomen. Met deze aanpassing wordt de suikervervanger 500 tot 600 keer zoeter dan gewone suiker. De suikervervanger wordt in tegenstelling tot suiker niet opgenomen door het lichaam en bevat geen calorieën. Sucralose wordt vanwege de hoge zoetkracht in kleine hoeveelheden toegevoegd aan onder andere frisdrank, snoep, sauzen en andere light- of zeroproducten. De aanvaardbare dagelijkse inname van sucralose is vastgesteld op 15 mg/kg lichaamsgewicht per dag.

Aspartaam
Aspartaam (E951) is een synthetische zoetstof die bestaat uit een koppeling van twee verschillende aminozuren en een methylgroep (functionele groep in de scheikunde) en is 200 keer zoeter dan suiker. In het lichaam wordt aspartaam afgebroken tot vier losse stoffen. Een van deze vier stoffen is methanol. Methanol is in grote hoeveelheden schadelijk voor het lichaam, maar de hoeveelheid methanol die verkregen wordt uit aspartaam is vrijwel te verwaarlozen. De aanvaardbare dagelijkse inname van aspartaam is meerdere malen onderzocht en vastgesteld op 40mg/kg lichaamsgewicht per dag. 

Neotaam
Neotaam (E961) wordt op kunstmatige wijze gemaakt door de aminogroep van aspartaam te koppelen aan een nieuwe methylgroep (functionele groep in de scheikunde). Met deze nieuwe verbinding ontstaat er een zoetstof die 30 tot 60 keer zoeter is dan aspartaam en maar liefst 6000 tot 8000 keer zoeter is dan suiker. Hiermee heeft neotaam veruit de hoogste zoetkracht van alle suikervervangers en is het alleen in zeer lage concentratie te gebruiken. Daarnaast is neotaam hittebestendig, oplosbaar in water en smaakversterkend bij fruit- vanille en chocoladesmaken. Door deze eigenschappen wordt neotaam onder andere gebruikt in frisdrank, zuivelproducten en snoep.

Sacharine
Sacharine (E954) is een synthetische zoetstof die 300 tot 500 keer zoeter is dan suiker. De zoetstof levert geen calorieën en heeft geen invloed op de bloedsuikerspiegel. Daarnaast werkt sacharine conserverend. Sacharine heeft een lange houdbaarheid en kan verhit of ingevroren worden. Door deze eigenschappen is sacharine goed te gebruiken in onder andere fruit- en groente uit blik, frisdrank en andere zero- en lightproducten. De aanvaardbare dagelijkse hoeveelheid ligt op 5 mg/kg lichaamsgewicht per dag.

Acesulfaam-K
Acesulfaam-K (E950), ook wel kalium acefulfaam is 200 keer zoeter dan suiker en afkomstig van een organisch zout. Deze synthetische zoetstof wordt in het lichaam niet omgezet of opgeslagen. Door het goede oplosbare vermogen wordt het snel geabsorbeerd en verlaat de zoetstof het lichaam via de urine.  Omdat acesulfaam-K bij hogere concentraties een bittere en onprettige nasmaak heeft, wordt het vaak in met andere zoetstoffen vermengd en toegevoegd aan bijvoorbeeld frisdrank, fruit- en sportdranken, zuivel en desserts. De aanvaardbare dagelijkse inname van acefulfaam-K is vastgesteld op 9 mg/kg lichaamsgewicht per dag.

Cyclamaat
Clyclamaat (E952) is 30 tot 50 keer zoeter dan suiker en wordt op kunstmatige wijze gemaakt van Cyclaamzuur. Net als Ascesulfaam-K is ook deze zoetstof afkomstig van een organisch zout. Pas in de darmen wordt cyclamaat opgenomen en onveranderd uitgescheden. Onderzoek wijst uit dat cyclamaat in verschillende mate wordt omgezet in cyclothexylamine. Om deze reden is de ADI in 2000 verlaagd tot 7mg/kg lichaamsgewicht. Cyclamaat wordt onder andere gebruikt in frisdrank, sportdrank, desserts, sauzen en suikervrije kauwgom.

Sanne van Erp, diëtiste bij Green Sweet