Natuurlijke zoetstoffen (polyolen) worden verkregen uit natuurlijke producten zoals groente, fruit, planten en gefermenteerde voedingsmiddelen. Deze polyolen hebben een lagere zoetkracht dan suiker en ze bevatten ook minder calorieën dan suiker (2,4 kcal/g ten opzichte van 4 kcal/g). Daarnaast worden de koolhydraten niet of nauwelijks opgenomen door het lichaam. Ze worden pas verteerd in de darmflora of verlaten het lichaam onveranderd via de urine.

Hieronder vind je een overzicht van de meest voorkomende natuurlijke zoetstoffen.

Erythritol
Erythritol wordt verkregen uit mais en heeft een zoetheid van 70 tot 80% ten opzichte van gewone suiker. Deze natuurlijke suikervervanger is het enige polyol dat geen calorieën bevat. Daarnaast kunnen de koolhydraten niet opgenomen worden door het lichaam waardoor de bloedsuikerspiegel stabiel blijft. Dit alles maakt erythritol tot de meest geschikte suikervervanger voor diabetici, mensen die een koolhydraatarm dieet volgen of iedereen die het gebruik van suiker wil beperken. Erythritol heeft een mooie kristalstructuur en is een perfecte vervanger voor suiker. Ook voor koken en bakken, want de kwaliteit blijft stabiel tot 200°C.

Xylitol
Xylitol is het enige polyol waarvan de zoetkracht gelijk is aan de zoetkracht van suiker. Deze suikervervanger wordt verkregen uit de vezels van groente en fruit of uit de schors van berkenbomen. Daarom wordt xylitol ook wel berkensuiker genoemd. Xylitol levert 40% minder calorieën ten opzichte van gewone suiker en wordt veel gebruikt om het suiker- en caloriegehalte in onder andere snoepgoed te verlagen.

Mannitol
Mannitol heeft een zoetkracht van 70% ten opzichte van suiker en levert ongeveer 40% minder calorieën dan suiker. De structuur van dit polyol zorgt ervoor dat voedingsmiddelen niet uitdrogen en het wordt ook gebruikt als vulstof en antiklontermiddel voor medicijnen. Door deze eigenschappen wordt mannitol niet alleen gebruikt voor snoepgoed, bakproducten en medicijnen, maar ook voor zuigelingen- en peutervoeding.

Isomalt
Isomalt is ongeveer half zo zoet als suiker en levert net als de meeste polyolen 2,4 calorieën per gram. Isomalt wordt veel gebruikt door bakkers omdat het polyol betere bakeigenschappen heeft dan suiker. Zo breekt de zoetstof bij hoge tempraturen minder snel af, heeft het een conserverende werking en geeft het een mooie glans aan het eindproduct.

Sorbitol
Sorbitol is ongeveer half zo zoet als suiker en levert ook 2,4 calorieën per gram. Sorbitol heeft een conserverende werking en neemt water goed op. Dit geeft de voedingsmiddelen een stroperige en smeuïge structuur. Sorbitol is niet voor niks erg populair in gebak, snoepgoed, jam en desserts. 

Tagatose
Tagatose valt niet onder de polyolen. Tijdens de afbraak van lactose (melksuiker) ontstaat er glucose en galactose. Galactose wordt met behulp van enzymen omgezet in tagatose. Tagatose heeft een zoetkracht van 92% ten opzichte van suiker maar bevat een stuk minder calorieën (1,5 kcal/g ten opzichte van 4kcal/g). Ondanks de natuurlijke afkomst wordt tagatose vanwege de hoge productiekosten vaak vermengd met synthetische zoetstoffen.

Tagatesse
Tagatesse is de bron van de hierboven genoemde tagatose. Tagatesse bestaat voor 40% uit tagatose, 40% uit isomalt en 20% uit vezels.

Stevia
Stevia is een uitzondering in de rij met polyolen want het is de enige natuurlijke zoetstof met een extreem hoge zoetkracht. De bladeren van de steviaplant bevatten een aantal zeer zoete deeltjes, de steviolglycosiden. Rebaudioside A (Reb. A) is de meest pure en zuivere steviolglycoside. Het steviablad zelf is 15 tot 20 keer zoeter dan gewone suiker terwijl de steviolglycosiden die uit het steviablad geëxtraheerd worden wel 100 tot 500 keer zoeter zijn dan gewone suiker. Stevia bevat nul calorieën of koolhydraten waardoor het geen effect heeft op de bloedsuikerspiegel.

Sanne van Erp, diëtiste bij Green Sweet